Het eerste deel van de how-to ging over de hardware voor temperatuurbewaking. In het tweede deel wordt uitgelegd hoe de verzamelde gegevens verder kunnen worden verwerkt en welke conclusies daaruit kunnen worden getrokken.
Correct meten
Om betrouwbare meetresultaten te verkrijgen, is het meetapparaat twee keer nodig.
- Meetapparaat 1 registreert de aanvoertemperatuur en de retourtemperatuur van de verwarmingsinstallatie.
- Meetapparaat 2 registreert de kamertemperatuur in de woonruimte en de buitentemperatuur.
Alleen met deze vier meetwaarden is het mogelijk om de juiste conclusies te trekken. Om de meetwaarden van de verwarmingsinstallatie correct te kunnen interpreteren, moeten namelijk de kamertemperatuur en de buitentemperatuur bekend zijn.
De meetmethode moet als volgt worden begrepen:
Bij een kamertemperatuur van 22 °C en een buitentemperatuur van -2 °C moet de verwarming een aanvoertemperatuur van 69 °C leveren. In de retourleiding is van de toegevoerde 69 °C nog 27 °C aanwezig.
Hieruit blijkt al snel welke verwarmingstechnologie geschikt is voor het gebouw en welke niet. Zo helpt de oude verwarming bij het bepalen van zijn opvolger.
Een belangrijke factor voor de meting is het juiste seizoen, want meten in de zomer heeft weinig zin. Ideale meetmomenten zijn januari en februari, wanneer de verwarming het meest wordt gebruikt. Het beste tijdstip van de dag is ‘s nachts van 22.00 uur tot 8.00 uur, dan zijn de koudste periodes geregistreerd. Een eventuele nachtverlaging moet hiervoor worden uitgeschakeld.
Er is nog één punt waarmee rekening moet worden gehouden: de warmwaterbereiding kan tot meetfouten leiden als er geen terugstroombeveiliging is geïnstalleerd tussen het warmwaterverwarmingscircuit en het normale verwarmingscircuit. Hierdoor kan het gebeuren dat het verwarmingswater van de warmwaterbereiding de meetsensor van de retourleiding opwarmt. Als dat het geval is, moet de warmwaterbereiding tijdens de meting worden uitgeschakeld. Dan zit er echter niets anders op dan deze ene keer koud te douchen.
Meetgegevens vastleggen en uitlezen
Als de vier temperatuursensoren correct zijn geplaatst, kan de meetcyclus worden gestart, hetzij rechtstreeks op het meetapparaat, hetzij via de website. Nu melden de temperatuursensoren elke 60 seconden de gemeten waarden, die vervolgens worden overgebracht naar een CSV-bestand. Aangezien de datum en tijd via een NTP-server worden ontvangen, zijn beide meetapparaten synchroon ingesteld. Als u de geregistreerde gegevens wilt uitlezen voor verdere verwerking, moet u eerst de meetcyclus stoppen. Daarna kunt u de gegevens met een FTP-programma via het FTP-protocol naar de pc overbrengen. Hiervoor is het gratis Windows-programma WinSCP een goede keuze. U kunt het hier downloaden.
Na de installatie moeten de twee meetapparaten als FTP-server worden geregistreerd. Hiervoor hebt u het IP-adres, de gebruikersnaam en het wachtwoord nodig. Het IP-adres wordt weergegeven wanneer het meetapparaat wordt ingeschakeld. De gebruikersnaam en het wachtwoord zijn in de sketch geregistreerd. Deze kunnen worden gewijzigd in regel 151 van de sketch.
Ga als volgt te werk:
- Start WinSCP
- Open ‘Nieuw tabblad’ (Neuer Tab)
- Open ‘Nieuwe verbindingsbestemming’ (Neues Verbindungsziel) en voer de gegevens in
- De ingevoerde gegevens opslaan
- Klik op “Inloggen” (Anmelden)
- De verbinding met de FTP-server wordt geopend
- Klik op het bestand Messwerte.csv (Meetwaarden) en klik op “Downloaden”
Nu kunnen de gegevens worden geïmporteerd in een programma zoals Excel of Libre Office dat CSV-bestanden kan verwerken.
Het importeren van gegevens aan de hand van het voorbeeld van Excel (Excel 2010):
- Open een leeg Excel-bestand
- Open het menu-item ‘Gegevens’ (Datei)
- Klik op ‘Uit tekst’ en open Messwerte.csv (Meetwaarden)
- Het importdialoogvenster wordt geopend en de ingevoerde waarden worden overgenomen. Open het volgende dialoogvenster met ‘Volgende’ (Weiter).
- Klik in dialoogvenster 2 op ‘Puntkomma’ (Semikolon) als scheidingsteken en verwijder de selectie ‘Tabstop’.
- Klik op “Volgende” (Weiter) om het volgende importdialoogvenster te openen
- Klik op “Voltooien” (Fertig stellen) om de gegevensimport af te sluiten
- Bepaal de plaats in de tabel voor de geïmporteerde gegevens (bestaand werkblad/bestehendes Arbeitsblatt)
Er is nog iets waar u op moet letten: de Arduino IDE geeft drijvende-kommagetallen weer met een punt als decimaalteken, wat standaard is in Engelssprekende landen. Daardoor worden de gegevens in een Duits Excel-bestand geïnterpreteerd als datum. In het importvenster van Excel kunt u echter de punt en komma omwisselen. Bij andere programma’s is dat niet zo eenvoudig mogelijk. Als een komma als decimaalteken nodig is, moet elke punt worden omgezet in een komma. Hiervoor kunt u de functie “Zoeken” en “Vervangen” van de programma’s gebruiken. Hiervoor is de RJ-teksteditor zeer geschikt, die gratis kan worden gedownload.
Toepassingsvoorbeeld
Als alle gegevens zijn verzameld, kan men met de verwarmingsinstallateur om de tafel gaan zitten en de offertes voor verwarmingsinstallaties vergelijken met de vastgestelde waarden. Zonder de vakkennis van de verwarmingsinstallateur is het moeilijk om de juiste installatie te kiezen.
Een concreet project waarbij het hier gepresenteerde meetapparaat werd gebruikt, was de vervanging van een 30 jaar oude gasverwarming in een oud gebouw (3 wooneenheden) uit 1959. De energieadviseur deed het volgende voorstel:
- Volledige vervanging van de isolatie van het gebouw
- Vervanging van alle leidingen en radiatoren
- Installatie van vloerverwarming
- Bouw van een pelletbunker voor de aanbevolen pelletverwarming
De totale kosten bedroegen ongeveer 120.000 euro.
Na de meting en het daaropvolgende advies van de verwarmingsinstallateur werd uiteindelijk gekozen voor een hybride gasverwarmingsinstallatie, bestaande uit een warmtepomp en een gasverwarming (voorbereid voor waterstof) voor de piekbelastingen. Er hoefde niets aan het gebouw te worden veranderd, noch aan de leidingen, noch aan de isolatie. De totale kosten bedroegen ongeveer 38.000 euro.
Het voorbeeld laat zien: meten is beter dan (advies)geven.
